Có rất nhiều loại thực phẩm, nhưng loại nào tốt và loại nào sẽ làm bệnh tiểu đường tồi tệ hơn? Nếu bạn biết lựa chọn đúng loại và ăn đủ lượng, các thực phẩm này sẽ giúp cho mức đường huyết giảm xuống hoặc luôn được ổn định.
Tuân theo một chế độ ăn uống dành cho bệnh tiểu đường tuýp 2 không có nghĩa là bạn phải kiêng khem tất cả mọi thứ mình thích. Bạn vẫn có rất nhiều sự lựa chọn và thậm chí một số loại thực phẩm còn có thể hỗ trợ đẩy lùi căn bệnh đái tháo đường.
Một chế độ ăn uống cho người bị tiểu đường sẽ bao gồm cả tinh bột, đạm và chất béo lành mạnh. Bí quyết ở đây chính là kết hợp đúng những loại thực phẩm để giữ cho mức đường huyết luôn được ổn định, hạn chế các biến chứng tiểu đường như: đi vệ sinh thường xuyên, hay khát nước do tăng đường huyết hoặc mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt và tâm trạng thay đổi thất thường do hạ đường huyết.
Chế độ dinh dưỡng cho người bị tiểu đường tuýp 2
Bạn phải nắm được mỗi loại thức ăn sẽ tác động thế nào lên đường huyết trước khi tuân theo một chế độ ăn uống cho tiểu đường tuýp 2.
Tinh bột, đường thường có nhiều trong ngũ cốc, bánh mì, sữa, mì nui, đồ ngọt, trái cây và rau củ có tinh bột. Các chất bột đường này sẽ chuyển hóa thành đường trong máu nhanh hơn những loại thực phẩm khác, tiềm tàng nguy cơ tăng đường huyết.
Đạm và chất béo không tác động trực tiếp lên mức đường trong máu nhưng chúng nên được bổ sung điều độ vào thực đơn để giảm calo và cân nặng, giúp cho sức khỏe của bạn luôn được ổn định.
Để kiểm soát mức đường huyết, người bị tiểu đường phải thường xuyên theo dõi lượng chất bột đường trong khẩu phần ăn của mình, kể cả bữa ăn chính và những món vặt vì thực phẩm có chứa lượng tinh bột đường cao sẽ có rất nhiều tác động lên đường huyết.
Bệnh tiểu đường nên ăn bao nhiêu tinh bột đường là đủ?
Hiệp hội Tiểu đường, Bệnh tiêu hóa và Bệnh thận Quốc gia cho biết bạn có thể tính toán lượng chất bột đường cần thiết dựa trên cấu trúc khẩu phần ăn của bạn.
Các chuyên gia khuyến nghị rằng: với chế độ dinh dưỡng cho người bị tiểu đường, trong tổng lượng calo nên có ít hơn 45–65% là từ chất bột đường.
Quy ước: 1g tinh bột tương đương 4 calo.
Cách tính: nhân con số phần trăm với lượng calo cần thiết mỗi ngày, rồi chia cho 4.
Ví dụ:
+ Chất bột đường sẽ cung cấp 50% lượng calo bạn cần.
+ Mỗi ngày bạn tiêu thụ 2.000 calo.
Vậy bạn cần đủ lượng tinh bột đường để cung cấp: 2.000 x 50% = 1.000 calo
=> Bạn cần ăn: 1.000/4 = 250g tinh bột đường mỗi ngày.
Tuy nhiên, bạn vẫn nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia dinh dưỡng để đưa ra được khẩu phần ăn phù hợp nhất với cơ thể mình.
Tiểu đường tuýp 2: Món nào có lợi, món nào gây hại?
Trong chế độ dinh dưỡng cho người bị tiểu đường tuýp 2 nên có: 50% là rau củ không tinh bột, 50% còn lại sẽ bao gồm những thực phẩm tốt cho sức khỏe khác: ngũ cốc nguyên hạt, thịt nạc, các loại hạt, đậu, sản phẩm từ sữa tách béo hoặc ít béo và một lượng nhỏ trái cây tươi cũng như các chất béo lành mạnh.
Bạn nên hạn chế tối đa lượng đường và tinh bột chuyển hóa trong khẩu phần ăn của mình, bao gồm soda, kẹo cứng, các loại thực phẩm đóng gói hoặc chế biến sẵn như bánh bắp, khoai tây chiên… Chất làm ngọt nhân tạo trong các loại thức ăn này không nhất thiết sẽ làm tăng lượng đường trong máu nhưng chúng vẫn có tác động lên đường huyết.
Thực phẩm giàu đạm tốt cho tiểu đường tuýp 2
Theo Hiệp hội Tiểu đường Mỹ, thịt nạc chứa nhiều đạm và rất ít chất béo bão hòa cực kỳ thích hợp bổ sung vào chế độ dinh dưỡng cho người bị tiểu đường. Nếu bạn ăn chay, hãy bổ sung đạm bằng các loại quả hạch, đậu và đậu phụ. Lưu ý, bạn chỉ nên ăn đủ lượng các loại theo khẩu phần vì chúng cũng có chứa nhiều chất béo và calo.
Thực phẩm đóng gói, chế biến sẵn không chỉ chứa nhiều đường và tinh bột chuyển hóa, chúng còn chứa một lượng lớn natri có thể làm tăng huyết áp, dẫn tới nguy cơ bị đau tim và đột quỵ, hai biến chứng thường gặp của bệnh tiểu đường. Vì vậy, bạn nên hạn chế dùng các loại thực phẩm này và luôn theo dõi nồng độ đường huyết của mình.
Bên cạnh bổ sung chất xơ, thực phẩm giàu đạm còn giúp cho bạn luôn tràn đầy sức sống, thúc đẩy giảm cân.
Bên cạnh bổ sung chất xơ, thực phẩm giàu đạm còn giúp cho bạn luôn tràn đầy sức sống, thúc đẩy giảm cân.
| NÊN ĂN | KHÔNG NÊN ĂN |
| Cá béo (như cá hồi, cá trích…)Cá ngừ ngâm đóng hộp
Gà tây, gà ta không da Các loại đậu và cây họ đậu Sữa chua tách béo không đường Hạt tươi không muối như hạnh nhân, óc chó (ăn theo chế độ) Trứng Đậu phụ |
Các món thịt ăn nhẹ như thịt nguội, xúc xích Ý, giăm bông, bò nướng và gà tâyHotdog
Xúc xích và lạp xưởng Thịt bò khô Thịt heo xông khói Các loại hạt tẩm gia vị như nướng mật ong hoặc ướp cay Thức uống tăng cơ ngọt |
Tiểu đường tuýp 2: Ăn loại ngũ cốc nào tốt?
Không như mọi người vẫn nghĩ, người bị tiểu đường thực ra không cần kiêng tất cả các loại tinh bột đường. Họ có thể lựa chọn nhiều loại ngũ cốc nguyên hạt giàu vitamin và chất xơ, tốt cho tiêu hóa cũng như làm đường huyết tăng chậm hơn. Ngoài ra, chất xơ còn tạo cảm giác no, bạn sẽ không còn muốn ăn những món vặt có hại nữa. Trong ngũ cốc nguyên hạt có chứa nhiều vitamin, khoáng chất và các chất thực vật cực kỳ tốt cho sức khỏe. Chính vì vậy, không chỉ những người bị tiểu đường mà tất cả mọi người đều nên bổ sung nhiều ngũ cốc hơn.
Tuy nhiên, ngũ cốc trong bánh mì hay những sản phẩm đóng gói đã tẩm gia vị đều phải hạn chế dùng, nếu không bạn sẽ có nguy cơ bị tăng đường huyết. Bên cạnh đó, bột mì tinh chế cũng không còn chứa đủ lượng dưỡng chất và các lợi ích về sức khỏe như ngũ cốc nguyên hạt.
Nếu bạn muốn đường huyết luôn ở mức ổn định, hãy nhớ tính khẩu phần để chỉ ăn một lượng ngũ cốc thích hợp vì chúng cũng chứa chất bột đường.
| NÊN ĂN (ăn theo khẩu phần) | KHÔNG NÊN ĂN |
| Gạo hoang, gạo lứtHạt diêm mạch
Bánh mì ngũ cốc nguyên hạt Mỳ, nuôi từ ngũ cốc nguyên hạt Ngũ cốc nguyên hạt ăn liền như yến mạch |
Bánh mìBánh ngọt
Ngũ cốc ăn sáng có đường Gạo Các loại mỳ, nui |
Người bị tiểu đường có thể ăn các sản phẩm từ sữa không?
Bệnh nhân có thể chọn các loại thực phẩm làm từ sữa và ăn theo một chế độ dinh dưỡng cho người bị tiểu đường phù hợp. Sản phẩm từ sữa thông thường có rất nhiều tác động xấu lên cơ thể: gây tăng cân, béo phì, mắc chứng tiền tiểu đường rồi phát triển thành bệnh hoặc sẽ bị nhiều biến chứng của tiểu đường tuýp 2. Bạn hãy luôn chọn các sản phẩm từ sữa tách béo mỗi khi có thể để cắt giảm lượng calo cũng như chất béo bão hòa.
| NÊN ĂN | KHÔNG NÊN ĂN |
| Sữa tách béoSữa chua tách béo không đường
Phô mai tách béo dạng đặc ít muối Phô mai tách béo 1 phần (theo chế độ) Sữa chua uống lên men tách béo, không đường |
Sữa nguyên béo hoặc tách béo 2%, kể cả sô cô la trắng và các loại bánh kẹo từ sữaPhô mai nguyên béo
Sữa chua uống nguyên béo có đường Yaourt nguyên béo |
Có phải loại rau nào cũng tốt cho người bị tiểu đường?
Rau củ luôn là một thành phần không thể thiếu trong các chế độ ăn uống lành mạnh, và chế độ dinh dưỡng cho người bị tiểu đường cũng không ngoại lệ. Rau củ rất giàu xơ và các chất dinh dưỡng, đặc biệt là rau không có tinh bột cực kỳ phù hợp với bệnh nhân tiểu đường.
Các loại rau củ tươi, đông lạnh hay rau củ nhạt đóng hộp đều chứa nhiều dinh dưỡng. Bạn cũng nhớ kiểm soát lượng muối mình ăn vào, tốt nhất là nên chọn các loại rau củ đóng hộp không muối hoặc ít muối để tránh bị tăng huyết áp.
Khẩu phần ăn của bạn nên có 50% là rau không có tinh bột. Nếu bạn thích ăn khoai tây nghiền, hãy thử chuyển sang bông cải trắng nghiền hoặc ăn khoai lang (theo chế độ) để thay thế.
Các loại rau củ không tinh bột NÊN ĂN
| Rau lá xanh như: cải bó xôi, cải xoăn, các loại rau họ cải và bông cải xanh, bông cải trắngDưa leo
Măng tây Củ sắn (Củ đậu) Cải brussel (bắp cải tí hon) Hành, tiêu Tâm hoa atisô |
(hãy tính thêm các loại rau có tinh bột vào tổng lượng bạn cần trong khẩu phần)Bắp (ngô)
Khoai tây Khoai lang Khoai mỡ Đậu Hà Han Củ cải đường |
Những loại trái cây nên được thêm vào chế độ dinh dưỡng cho người bị tiểu đường
Trái cây cũng có một ít tác động xấu vì chúng có chứa tinh bột đường. Tuy nhiên, nếu biết lựa chọn đúng loại và đúng lượng phù hợp, trái cây sẽ rất tuyệt để thêm vào chế độ dinh dưỡng cho người bị tiểu đường. Không chỉ cung cấp các chất chống oxy hóa, vitamin, khoáng chất, chất xơ làm no, trái cây còn có thể dùng để thay cho các món ngọt không tốt cho sức khỏe như bánh mì ngọt, bánh kem, bánh quy.
Cũng tương tự với ngũ cốc nguyên hạt, bạn nên kiểm tra và tính toán lượng tinh bột đường có trong trái cây để không tiêu thụ quá mức cần thiết. Một miếng trái cây tươi hoặc 120ml nước ép, trái cây đông lạnh đóng hộp thường sẽ có 15g tinh bột.
Trái cây sấy khô không phải là lựa chọn thích hợp vì sau khi tách nước, phần ăn còn lại quá ít sẽ không đủ no như trái cây tươi nguyên quả. Thậm chí, chỉ 28g nho khô có thể chứa 15g tinh bột đường – tương đương với 1 quả táo tươi.
Trái cây đóng hộp cũng vậy. Chúng thường sẽ có thêm sirô đường đặc mà bệnh nhân tiểu đường cần tránh xa. Dùng nước ép cũng sẽ không còn đủ lượng chất xơ như trái cây tươi nguyên vỏ.
Tuy nhiên, các loại sinh tố chỉ làm từ trái cây tươi và không thêm đường vẫn sẽ là một lựa chọn tốt cho người bị tiểu đường. Bạn cũng có thể trữ các loại trái cây đông lạnh không tẩm đường để thay thế cho những bữa ăn sáng nếu bạn không có thời gian. Ăn kèm với các món có đạm như sữa chua hoặc một lượng nhỏ bơ hạt cũng sẽ giảm nguy cơ tăng đường huyết. Mời bạn tham khảo bài viết của Hello Bacsi hướng dẫn cách làm sữa chua tuyệt ngon được nhiều chị em áp dụng hiệu quả.
Sử dụng chỉ số hấp thụ tinh bột (GL) cũng là một cách để đo xem một phần thực phẩm có tầm ảnh hưởng thế nào đến việc tăng lượng đường trong máu của bạn. Bệnh nhân tiểu đường có thể tự lựa chọn hoặc tham khảo ý kiến của các chuyên gia dinh dưỡng để có khẩu phần ăn phù hợp nhất.
| NÊN ĂN | KHÔNG NÊN ĂN |
| Các loại dâu: việt quất, dâu tây, mâm xôiTáo, đào, mơ, lê để nguyên vỏ
Cherry, cam, kiwi, chuối, nho Các loại dưa |
Trái cây sấyTrái cây đóng gói
Nước trái cây lọc Trái cây tẩm đường |
Thực phẩm nào sẽ chứa chất béo tốt cho bệnh tiểu đường?
Chất béo sẽ không là “kẻ thù” của bệnh tiểu đường nếu bạn biết lựa chọn đúng loại và đúng lượng thích hợp. Cung cấp đủ chất béo tốt có thể giúp bạn hạn chế những cơn thèm ăn không lành mạnh, giảm được cân và kiểm soát mức đường huyết tốt hơn.
Có hai loại chất béo tốt cực kỳ thích hợp vì chúng có thể giúp người bị tiểu đường giảm lượng cholesterol xấu LDL trong cơ thể. Đầu tiên là chất béo đơn không bão hòa, thường có trong bơ, hạnh nhân, quả hồ đào. Loại thứ hai là chất béo đa không bão hòa, có nhiều trong quả óc chó và dầu hướng dương.
Trong khi đó, chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa lại rất có hại cho tim mạch và sức khỏe nói chung. Nếu bạn kiểm tra bao bì các thực phẩm đóng gói và thấy có xuất hiện từ “hydrogenated” (hydro hóa/chưa bão hòa) nghĩa là chúng có chứa các chất béo xấu. Bạn hãy luôn kiểm tra kỹ thành phần nguyên liệu và tránh xa các loại thực phẩm này.
| NÊN ĂN | KHÔNG NÊN ĂN |
| Quả bơ, bơ hạt, ô liuCác loại quả hạch như: hạnh nhân, hồ đào, óc chó, hồ trăn (hạt dẻ cười)
Đậu nành lông Nhật Bản, đậu phụ Dầu thực vật như: dầu nành, dầu bắp, dầu ô liu và dầu hướng dương Các loại hạt như: hạt chia, hạt lanh Các loại cá như: cá ngừ, cá hồi |
Thức ăn nhanhCác loại thịt: bò, bê, cừu, heo
Sản phẩm từ sữa nguyên béo Dầu dừa, dầu cọ Bánh snack Món ngọt: donut, bánh kem, bánh quy và muffin |
Dựa theo những gợi ý phía trên, vẫn có rất nhiều loại thực phẩm lành mạnh và tốt cho bệnh đái tháo đường tuýp 2 mà bạn có thể lựa chọn. Bạn hãy thiết kế một chế độ dinh dưỡng cho người bị tiểu đường đa dạng hơn và ngon miệng hơn nữa nhé!
