Tắc tia sữa là một trong những trường hợp thường gặp đối với các mẹ sau sinh. Ngực căng tức, đau nhói là biểu hiện thường thấy khi bị tắc tia sữa. Nó ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của mẹ nếu không điều trị kịp thời và xử lí đúng cách
GHI NHỚ: các bước giải quyết tắc tia
1. Chườm ấm
2. Massage
3. Hút hay cho bú nhiều tư thế khác nhau
4. Chườm mát giảm đau
– Có thể uống paracetamol 500mg mỗi 8 giờ để giảm đau
– Cần làm trống ngực bằng cách cho bé bú hay hút sữa ra mỗi 2 giờ
TẮC TIA LÀ GÌ?
Khi Ống dẫn sữa bị tắc nghẽn, sữa ứ đọng, tắc nghẽn sự lưu thông. Từ đó sữa được sản xuất nhưng không thoát ra được. Hiện tượng tắc tia xảy ra.
Tắc tia có thể ở đầu ti hay tắc sâu bên trong ngực.
Ở đây chứng ta sẽ nói về tắc tia ở vị trí bên trong ngực.
TRIỆU CHỨNG
Mẹ sẽ bị đau 1 vùng nào đó của bầu ngực, có thể bị 1 bên, đôi khi bị 2 bên, sờ thấy 1 khối căng tức hay nhiều khối lục cục lòn hòn. Vùng bị tắc có thể đỏ, nóng, đau. Mẹ có thể sốt, lạnh run, một số mẹ diễn tả mình như bị cảm cúm (khả năng mẹ bắt đầu có viêm vú)
CÁCH XỬ TRÍ
I. Nếu quá đau mẹ có thể làm gì?
– Thuốc giàm đau và kháng viêm Ibuprofen (uống khi bụng no)
– Thuốc Giảm Đau Hạ Sốt Paracetamol
– Đau quá sẽ khiến mẹ không dám mạnh tay khi massage tại vị trí bị tắc, vì vậy, mẹ cứ mạnh dạn sử dụng thuốc giảm đau. Thuốc này hoàn toàn an toàn cho mẹ và bé, và không gây giảm sữa. Thuốc sẽ có tác dụng sau 30 phút uống, lúc đó, mẹ có thể tiến hành thông tia.
– Ngoài ra khi mẹ có hiện tượng sốt, thuốc cũng sẽ giúp mẹ hạ sốt.
– Tắc tia thì không cần kháng sinh
II. THÔNG TIA
Những nguyên tắc chung:
– Mẹ cân tiến hành thông tia càng nhanh càng tốt. Nếu bị tắc tia vào ban đêm, mẹ cố gắng thức để thông tia. Có những mẹ phải thức đến gần sáng để thông tia. Dĩ nhiên mệt thì nghỉ ngơi một tí, nhưng thái độ chữa thông tia là phải tích cực. Nếu không có thái độ tích cực, thì tắc tia sẽ không được chữa khỏi, lúc đó mẹ sẽ bị viêm vú, nặng hơn có thể tiến triển thành áp xe.
– Dẹp hết những việc nhỏ trong nhà, dành thời gian nghỉ ngơi
– Cho con bú/hút tích cực bên bị tắc, ít nhất mỗi 2 giờ
– Chườm ấm để làm tan vùng tắc tia
– Chườm lạnh giúp giảm đau
– Uống nhiều nước, dinh dưỡng đầy đủ để giúp mẹ tăng cường sức khỏe, tăng đề kháng (các mẹ hay lơ là không ăn uống vì quá đau hay vì sợ sữa về nhiều,như vậy không đúng) – có thể dùng Vitamin C để tăng sức đề kháng
CÂU CHÂM NGÔN: CHƯỜM ẤM – MASSAGE – LÀM TRỐNG NGỰC – NGHỈ NGƠI
1. Trước khi cho con bú/hút sữa
Chườm ấm và massage
Massage: nhẹ nhàng nhưng phải tạo được 1 lực chắc chắn tương đối lên nơi đang bị tắc, massage từ nơi tắc hướng về phía núm vú.
Thời điểm massage:
- Trước khi cho bú/hút
- Trong khi cho bú/hút
- Sau khi cho bú/hút
Chườm ấm giúp sữa nơi bị tắc dễ tan ra. Không chườm quá nóng sẽ gây bỏng rát da. Có một số cách chườm ấm
– Mẹ cho nước nóng vào 1 cái tã bé hay dùng (nhớ kiểm tra nhiệt độ mặt trong cánh tay để tránh bị bỏng), vắt cho tã ráo 1 tí, đặt mặt trong của tã áp vào nơi đang bị tắc.
– Hay mẹ có thể dùng bình sữa của con, cho nước nóng vào, quấn xung quanh bình sữa bằng 1 cái khăn lông mỏng vừa phải, áp chai lên mặt trong cánh tay thấy nóng vừa, tránh bỏng, bắt đầu lăn lên nơi bị tắc tia.
2 cách này giúp giữ nhiệt lâu hơn dùng khăn nhúng nước ấm rồi đáp lên.
– Tắm bồn bằng nước ấm: nếu nhà mẹ nào có bồn tắm, có thể ngâm mình và toàn bộ ngực vào trong bồn nước ấm, vừa ngâm vừa massage ngực bị tắc.
– Tắm bằng nước vòi sen ấm: mẹ đứng dưới vòi sen, cho nước ấm nóng có thể chịu được, trực tiếp xịt lên vùng ngực bị tắc. Mẹ có thể dùng 1 cái lược có răng to, ấn nhiều lần vào cục xà phòng để cho cái lược thật trơn, sau đó chải dọc từ nơi tắc hướng về phía núm vú.
– Lưu ý: không mặc áo ngực, k để quần áo hay ngón tay chèn vào các vị trí ống sữa
2. Thay đổi nhiều tư thế cho con bú
– Mỗi tư thế bú của bé sẽ tác động lực hút mạnh nhất trên những tia sữa khác nhau. Vì vậy với các bé bú mẹ trực tiếp, các mẹ có thể thay đổi nhiều tư thế bú. Một số mẹ chỉ cần thay đổi tư thế bú thôi, là có thể làm thông tia.
– Trong khi cho bú tiếp tục massage nhẹ nhàng nhưng chắc chắn lên vùng bị tắc.
3. Dùng máy hút sữa hỗ trợ
– Sau khi cho con bú xong mẹ sẽ dùng máy hút sữa thêm
– Nếu mẹ không cho bé bú trực tiếp thì sẽ tiến hành hút sữa (mẹ xem kinh nghiệm dùng máy hút sữa thông tia từ link bên dưới)
– Khi dùng máy hút sữa để hút, tốt nhất dùng máy hút sữa điện, lực hút mạnh. Nếu mẹ không có máy hút sữa, mẹ sẽ vắt bằng tay.
– Khi dùng máy hút sữa điện, mẹ sẽ dùng lực hút mạnh hơn bình thường 1 tí.
– Luôn nhớ bước massage, vê quầng vú trước khi hút/vắt sữa, để kích thích phản xạ xuống sữa, thực hiện xen kẽ trong quá trình hút/vắt
4. Sau khi làm trống bầu ngực:
– Chườm bằng khăn lạnh để giảm đau sau khi thực hiện công đoạn thông tia mệt mỏi này!
– Tiếp tục thực hiện quy trình như trên nhiều lần, tích cực mỗi 2 giờ.
III. KHI NÀO CẦN ĐI KHÁM
Khi mẹ đã áp dụng các phương pháp trên tích cực trong vòng 12 tiếng mà vẫn không giải quyết được tình trạng tắc của mình, hãy đến bác sĩ khám (bác sĩ nhũ hay bác sĩ sản)
IV. PHÒNG NGỪA TẮC TIA
Muốn phòng ngừa tắc tia, chúng ta sẽ xem các nguyên nhân gây tắc tia, từ đó các mẹ sẽ biết cách tự phòng ngừa cho bản thân.
– Do ứ sữa: khớp ngậm không đúng, mẹ quá nhiều sữa, dùng trợ ti không đúng cách, bé lười bú, bé đột nhiên ngủ suốt đêm, mẹ bỏ cữ sữa hút/cho bú (do đau đầu ti, bận rộn, đi làm lại), cai sữa đột ngột.
– Chèn ép các tia sữa: do dùng ngón tay chèn, mặc áo ngực chật, ngủ nằm nghiêng 1 bên, …
– Có viêm nhiễm: thương tổn đầu ti, nhiễm trùng/nấm đầu ti, dị ứng, …
– Stress, mệt mỏi, thiếu máu, giảm đề kháng cũng làm tăng nguy cơ tắc tia. -> khi tắc tia các mẹ cần dinh dưỡng đầy đủ (như trên đề câp)
