Gan đảm nhận thực hiện khoảng 500 chức năng quan trọng. Trong đó có 3 chức năng đáng chú ý nhất đó là: Tiết ra dịch mật giúp tiêu hóa thức ăn; thanh lọc độc tố cho máu đi nuôi cơ thể; dự trữ glucose để tạo năng lượng khi cần thiết. Chính vì vai chính là phân giải độc tố và các chất dinh dưỡng nên gan rất dễ bị “mắc bệnh”.
Tuy nhiên, chúng chỉ mang tính chất tham khảo, nếu nghi ngờ mình mắc bệnh gan, bạn nên đến khám tại bệnh viện để có kết quả chính xác nhất.
I. Nguy Cơ Mắc Bệnh Gan
1. Uống quá nhiều rượu
Tình trạng này được gọi với thuật ngữ y học là ARLD (Alcohol Related Liver Disease) – Bệnh gan liên quan đến rượu. Khi mới mắc phải tình trạng này, có thể các triệu chứng bệnh vẫn còn ẩn, chưa biểu hiện rõ ra bên ngoài, chỉ với đầy hơi,
mẩn ngứa, ăn không ngon…
Tuy nhiên, nếu bạn
uống quá nhiều rượu, bạn cần phải kiểm tra sức khỏe thường xuyên để phát hiện kịp thời nếu gan của bạn bị tổn thương. Các xét nghiệm máu sẽ phát hiện tình trạng men gan bất thường nếu gan có vấn đề. Trong giai đoạn sau của bệnh này, các triệu chứng như lơ mơ, lú lẫn và nôn ra máu… Là các triệu chứng chắc chắn là bạn đang bị ARLD.
Nếu vì công việc, thường xuyên phải sử dụng bia rượu để giao tiếp, bạn cần đặc biệt chú ý chăm sóc, bảo vệ gan, để gan luôn thực hiện tốt vai trò giải độc, khử độc cho cơ thể. Sử dụng 2 viên Hewel/ngày giúp tăng cường giải độc, chống độc cho gan, đồng thời cải thiện rõ rệt các triệu chứng mẩn ngứa, đầy hơi, ăn không ngon… sau khi uống bia rượu. Các thành phần Wasabia và S.Marianum có trong sản phẩm đã được nghiên cứu tại Đại học Tsukuba (Nhật Bản), Đại học Pavia (Ý) và Bệnh viện Đại học Regensburg (Đức) về hiệu quả
tăng cường giải độc, bảo vệ gan.
Rượu bia tàn phá gan kinh khủng, Bia rượu được mệnh danh là “kẻ thù số 1” của gan và trở thành 1 trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thế giới. Khi rượu bia vào cơ thể, chỉ khoảng 10% lượng cồn được đào thải qua đường tiểu, mồ hôi và hơi thở, 90% còn lại sẽ được chuyển hóa và giải độc tại gan. Nếu cùng lúc “dung nạp” quá nhiều rượu bia, gan không kịp sản xuất đủ lượng men giải độc sẽ khiến các chất cồn ứ đọng trong cơ thể, làm kích hoạt tế bào Kupffer hoạt động quá mức, sản sinh nhiều chất gây viêm có hại cho cơ thể. Điều này làm hủy hoại tế bào gan và gây các bệnh lý nguy hiểm như gan nhiễm mỡ, viêm gan, tăng men gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan. Trong nhiều trường hợp, người bị bệnh gan do bia rượu không có triệu chứng điển hình cho đến khi gan tổn thương nặng. Một số người có thể sẽ gặp một số triệu chứng như chán ăn, mệt mỏi, đau bụng, tiêu chảy… Uống rượu bia không có ngưỡng nào là an toàn nên cần hạn chế tối đa. Nếu có uống, không nên vượt quá 2 đơn vị cồn/ngày với nam giới, 1 đơn vị cồn/ngày đối với nữ giới. 1 đơn vị cồn tương đương với 3/4 lon bia 330ml (5%); 1 ly rượu vang 100ml (13,5%) hoặc một chén rượu mạnh 30ml (40%).
2. Nhiễm virus
Có 5 loại chính của bệnh viêm gan bị gây nên bởi virut tấn công gan. Trong đó có 3 loại quan trọng nhất là viêm gan A, B và C. Bạn có thể mắc viêm gan A bởi ăn phải thức ăn hoặc nguồn nước bị nhiễm virut này. Viêm gan B thường lây nhiễm qua tiếp xúc tình dục với người bị bệnh hoặc dùng chung bơm kim tiêm không được tiệt trùng. Còn viêm gan C- Thường bị lây nhiễm do tiếp xúc trực tiếp với máu của người bệnh. Dấu hiệu sớm của bệnh viêm gan có thể là những triệu chứng giống như khi bị cảm cúm nhẹ: mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, sút cân… Tình trạng xấu hơn có thể là chóng mặt, suy giảm tuần hoàn, nước tiểu sẫm màu…Khi bị viêm gan, việc hỗ trợ cải thiện chủ yếu là nhằm tạo cơ hội giúp gan phục hồi và duy trì hoạt động trở lại.
3. Chế độ ăn khiến gan nhiễm mỡ
Bệnh này không phải do uống quá nhiều rượu, thuật ngữ y học gọi là NAFLD (bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu). Nó có thể bị gây nên bởi chế độ ăn không lành mạnh, có quá nhiều chất béo dư thừa trong gan. Nếu không được hỗ trợ cải thiện gan nhiễm mỡ có thể dẫn đến xơ gan, suy gan, đau tim và đột quỵ.
4. U nang ở gan
Thật may mắn vì thông thường điều này không phải là tình trạng nghiêm trọng. U nang ở gan phát sinh khi gan đang mắc một bệnh nào đó mà có một số tế bào lại tăng sản xuất và tiết chất lỏng tạo thành túi nước như u nang. Sẽ không có dấu hiệu cảnh báo nào cho đến khi các u nang phát triển to và có thể gây đau đớn, khó chịu cho người bệnh. U nang ở gan rất khó phát hiện, phải thường xuyên đi kiểm tra chụp chiếu, siêu âm và làm các xét nghiệm thì mới xác định tình trạng bệnh.
5. Phù do xơ gan
Phù nề có thể xảy ra khi bạn bị viêm gan C hoặc biến chứng của bệnh viêm gan do rượu (ARLD) ở các nước phát triển. Vấn đề nghiêm trọng là chúng làm suy giảm mạnh chức năng gan, khiến các tổ chức gan bị xơ hóa, chai lại và sẹo. Chân và bàn chân người bệnh bị phù do ứ nước. Bàn tay bàn chân bị ngứa, dễ bị bầm tím, gan trở nên rất nhạy cảm khi va chạm.
II. Triệu chứng bệnh gan
1. Mệt Mỏi
Mệt mỏi và kiệt sức thường được cho là triệu chứng liên quan đến các vấn đề về gan. Khi gan không khỏe mạnh, việc loại bỏ các độc tố trong máu sẽ không được hiệu quả. Một trong các phương pháp hay được các chuyên gia ở Anh thực hiện để xác định xem sự mệt mỏi này có phải do gan bị bệnh gây ra hay không, đó là phương pháp “Fatigue Impact Scale”. Nó đánh giá tác động gây mệt mỏi của những hoạt động thể chất, tinh thần và thường được dùng để đánh giá mức độ hồi phục của gan khi hỗ trợ cải thiện.
Mệt mỏi,
chán ăn, ăn không ngon miệng là triệu chứng điển hình của bệnh gan giai đoạn đầu. Có nhiều cách để cải thiện mệt mỏi, chán ăn, mẩn ngứa… Tuy nhiên, cần phục hồi, cải thiện tổn thương gan từ gốc thì mới mong dứt điểm các triệu chứng ngay từ đầu và ngăn ngừa tái phát bệnh.
Chán ăn, mệt mỏi, đầy hơi, ăn không ngon miệng là báo động đầu tiên, khi gan gặp trục trặc, cần phải áp dụng giải pháp giúp cải thiện gan hiệu quả ngay từ giai đoạn này, để càng lâu bệnh gan càng nặng, khó khắc phục.
2. Nước tiểu đậm màu hơn
Nước tiểu sẫm màu hơn có thể là do bạn uống thuốc gì đó gây nên, hoặc đơn giản hơn là do bạn uống không đủ lượng nước hàng ngày. Nhưng khi tự dưng thấy màu nước tiểu đậm hơn nhiều so với bình thường và nhất là bạn thấy phân có màu trắng, điều này có thể là triệu chứng cho thấy bạn đang bị bệnh gan. Trong trường hợp này, bạn cần phải khẩn trương đến bệnh viện để được cải thiện khẩn cấp vì có thể chức năng gan của bạn đã bị suy giảm nghiêm trọng.
3. Bối rối và mất phương hướng
Như đã nói ở đầu bài, một trong những chức năng quan trọng nhất của gan là thanh lọc các chất độc ra khỏi máu. Ví dụ khi chúng ta uống thuốc, gan có thể chuyển hóa chúng thành chất vô hại và loại bỏ chúng. Ngoài ra khi chúng ta ăn các chất đạm (protid), quá trình tiêu hóa sẽ tạo ra chất amoniac gây độc, gan sẽ chuyển hóa và làm cho chúng trở nên vô hại. Tuy nhiên, khi gan hoạt động không tốt, các chất độc sẽ tích tụ và thậm chí gây ra các vấn đề cho não. Tình trạng này còn được gọi là bệnh não gan (Hepatic Encephalopathy). Người bệnh sẽ hay nhầm lẫn và mất phương hướng.
4. Vàng da
Một triệu chứng cảnh báo cổ điển cho bệnh gan là vàng da và lòng trắng mắt chuyển sang màu vàng. Vàng da, vàng mắt là triệu chứng đặc hiệu của bệnh gan, do gan không chuyển hóa và thanh thải được sắc tố mật có tên là bilirubin. Khi chức năng gan bình thường thì lượng bilirubin tự do trong máu sẽ được gan chuyển hóa thành dạng kết hợp và thải trừ ra ngoài, khi chức năng gan suy giảm, lượng bilirubin tự do dư thừa nhiều trong máu, gây nên tình trạng vàng da, vàng mắt này. Thông thường, khi xuất hiện vàng da, bối rối, mất phương hướng là bệnh gan đã vào giai đoạn nguy hiểm. Các triệu chứng bệnh gan thường diễn ra âm thầm và chỉ bộc phát khi bệnh trở nặng. Gan gánh vác công việc lọc thải độc chất nặng nhọc nhất cơ thể. Một khi gan có vấn đề cơ thể sẽ suy yếu nhanh chóng, vì vậy, đừng đợi triệu chứng xuất hiện, hãy nhanh chóng hành động cứu lấy lá gan, trước khi quá muộn.Thông thường, khi xuất hiện vàng da, bối rối, mất phương hướng là bệnh gan đã vào giai đoạn nguy hiểm. Các triệu chứng bệnh gan thường diễn ra âm thầm và chỉ bộc phát khi bệnh trở nặng. Gan gánh vác công việc lọc thải độc chất nặng nhọc nhất cơ thể. Một khi gan có vấn đề cơ thể sẽ suy yếu nhanh chóng, vì vậy, đừng đợi triệu chứng xuất hiện, hãy nhanh chóng hành động cứu lấy lá gan, trước khi quá muộn.
Tiến sĩ Wakim-Fleming, chuyên gia về bệnh gan tại Cleveland Clinic giải thích rằng nếu lá gan không khỏe, cơ chế làm sạch máu sẽ không được thực hiện tốt, đồng thời có thể ảnh hưởng đến các yếu tố đông cầm máu của cơ thể, vì vậy người bệnh có thể gặp các vấn đề về đông máu gần bề mặt da. Triệu chứng bệnh gan thể hiện ra bên ngoài đó là “sao mạch” (các mạch mạng nhện) hoặc những vết giống như dấu hoa thị. Ngoài ra, da cũng nhạy cảm hơn, dễ bị ngứa, bầm thâm tím trên cơ thể.
7. Các triệu chứng tiêu hóa
Khả năng tiết mật gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, do đó, người bệnh gan hay có biểu hiện chán ăn, đầy bụng sau bữa ăn, thậm chí buồn nôn, nôn mửa hoặc tiêu chảy. Đây là các triệu chứng do chức năng gan, mật suy giảm hoạt động. Nếu kéo dài rất có khả năng người bệnh sẽ bị sụt cân.
8. Đau bụng
Một số bệnh nhân gan cho biết thỉnh thoảng họ thấy đau quặn lên ở khu vực gan (hạ sườn phải). Gan tiết ra mật với hàm lượng thấp nên bạn sẽ có cảm giác đau tức một chút do lượng mật này không thể đẩy ra ngoài túi mật.
Khi chức năng của gan đang không tốt, việc phân giải các chất tất nhiên cũng sẽ bị ảnh hưởng. Do đó, nếu trong ngày mà bạn nạp vào cơ thể quá nhiều đồ ăn dầu mỡ thì nó sẽ không thể tiêu hóa hết được. Hậu quả là bạn sẽ gặp một trong các triệu chứng của bệnh gan là đau bụng, khó chịu. Mặc dù vẫn nên đi khám để kiểm tra gan nhưng ăn nhiều rau xanh, uống nhiều nước cũng góp phần giúp gan được thanh lọc và nhẹ nhàng hơn khi làm việc.
9. Lòng bàn tay đỏ
Những người đã phát hiện bị mắc bệnh gan thi thoảng thấy ở vị trí gờ giữa ngón cái và ngón út xuất hiện một vệt dài màu đỏ, hoặc có các điểm vân hay cả mảng nếp nhăn màu đỏ bất thường. Đó là
triệu chứng bệnh gan không đặc hiệu nhưng cũng ít gặp ở bệnh khác.
Khi dùng ngón tay bấm vào đó nó sẽ đổi thành màu trắng nhạt, bỏ tay ra lập tức lại trở về màu đỏ như cũ. Đó chính là hiện tượng “bàn tay bệnh gan”. Nếu người nào có hiện tượng “bàn tay bệnh gan” như trên, là dấu hiệu cảnh báo sớm chức năng trao đổi chất của gan đang có vấn đề, cần phải đi khám.
III. Làm gì để có một lá gan khỏe mạnh?
Chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc là 3 yếu tố quan trọng để có được lá gan khỏe mạnh. Tránh thái quá trong việc sử dụng những thực phẩm ảnh hưởng đến gan như: rượu, bia, thuốc lá, cà phê, ngũ cốc tinh chế…
Uống một ly nước chanh mỗi ngày có thể giúp thanh thải độc tố và giúp cho gan phải làm việc ít hơn. Ăn nhiều rau tươi có màu xanh đậm như rau bina, bắp cải xanh, rau ngót. Và ăn các loại quả như: quả óc chó, quả bơ, quả mọng… và uống nhiều nước là rất có lợi.
Dấu hiệu ban đầu có thể là cảm giác khó chịu và đau tức hạ sườn phải, nhưng đôi khi triệu chứng không rõ ràng.
Hỗ trợ cải thiện bệnh này thường là ngủ đủ giấc, vì nhiều nghiên cứu cho thấy bất thường hoặc thiếu ngủ gây ảnh hưởng lớn đến chức năng gan. Thay đổi lối sống, điều chỉnh chế độ ăn hợp lý và tập thể dục thường xuyên là rất cần thiết.
