Những sai lầm người bệnh tiểu đường thường gặp khi uống thuốc là ỷ vào thuốc mà không kiểm soát chế độ ăn, ngưng sử dụng thuốc đột ngột khi thấy đường huyết cải thiện,…Bệnh nhân phải lưu ý uống thuốc tiểu đường đúng cách để cải thiện tình trạng bệnh trong lâu dài.
Trước kia, tâm lý người bệnh đều cho rằng, mắc tiểu đường đồng nghĩa đã ký vào “bản án tử”. Song cùng với sự phát triển của y học và thông tin, bệnh nhân tiểu đường đã có thêm nhiều kiến thức kiểm soát lượng đường máu hiệu quả, phòng tránh được biến chứng của bệnh tiểu đường và giảm thiểu nguy cơ tử vong. Dù vậy, vẫn có nhiều trường hợp không tránh khỏi sai lầm khi uống thuốc điều trị tiểu đường làm tình trạng bệnh càng nặng hơn.
Những sai lầm thường gặp khi bệnh nhân uống thuốc
Sai lầm 1: Tự ý dùng thuốc khi phát hiện bệnh, bỏ qua giai đoạn điều trị bệnh tiểu đường không dùng thuốc
Đối với những bệnh nhân mới được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường, nguyên tắc điều trị trong giai đoạn này không phải là uống thuốc ngay khi phát hiện ra đường huyết ở mức bất ổn. Việc uống thuốc chỉ cần thiết khi đường huyết quá cao, ở mức có khả năng hôn mê, cần phải hạ xuống nhanh chóng. Bệnh nhân bị tiểu đường giai đoạn đầu phải hướng đến chế độ ăn uống lành mạnh và luyện tập hợp lý. Nếu vẫn không giảm được mới được bác sĩ chỉ định dùng thuốc.
Vậy “Khi nào bệnh nhân tiểu đường phải sử dụng liệu pháp bằng thuốc?” cùng tìm hiểu TẠI ĐÂY
Sai lầm 2: Người bệnh ỷ lại, lạm dụng thuốc
Nhiều người có suy nghĩ sai lầm rằng uống thuốc sẽ làm giảm đường huyết, không cần kiểm soát chế độ ăn uống, không cần kiêng khem bất cứ thứ gì. Điều này rất nguy hiểm, giả sử bữa nào quên không uống thuốc thì lượng đường huyết của người đó sẽ đột ngột vọt lên cao và có khả năng dẫn đến hôn mê.
Khi lượng đường hấp thu từ thức ăn được đưa vào máu cao thường xuyên trong một thời dài, lượng máu đến thận lớn, thận phải tăng cường hoạt động, tăng lọc, tăng áp lực làm cho các lỗ lọc dần to lên, chức năng lọc của thận không được đảm bảo. Sự dày màng đáy mao mạch cầu thận gây xơ cầu thận, giảm mức lọc cầu thận và cuối cùng dẫn đến suy thận.
Nếu người bệnh ỷ lại vào thuốc mà không kiểm soát tốt đường huyết bằng ăn uống hoặc vận động, dần dần gây rối loạn chuyển hóa lipid, ảnh hưởng đến chức năng gan, đưa bệnh nhân vào vòng luẩn quẩn tăng liều thuốc – tạo gánh nặng cho gan.
Người bệnh tiểu đường cần hiểu về các loại thuốc cho bệnh tiểu đường để uống thuốc tiểu đường đúng cách
Sai lầm 3: Uống thuốc “ngẫu hứng” khi nhớ khi quên
Ngoài trường hợp quên uống thuốc, bệnh nhân còn không nhớ giờ uống thuốc, dẫn đến uống thuốc sai cách. Với những cách uống thuốc như vậy tất nhiên không mang lại hiệu quả mà có thể còn khiến cho lượng đường trong máu của bệnh nhân tăng hoặc hạ bất thường, ảnh hưởng xấu tới sức khỏe. Do đó, để khắc phục tình trạng này, người bệnh nên ghi cách sử dụng thuốc vào giấy nhớ dán vào từng vỉ thuốc hoặc đặt đồng hồ báo thức giờ uống thuốc theo chỉ định.
Sai lầm 4: Chỉ uống thuốc điều trị đường huyết mà bỏ qua các loại cơ quan khác trong cơ thể
Thông thường, người bệnh tiểu đường khi bị rối loạn chuyển hóa glucid sẽ kéo theo rối loạn chuyển hóa lipid máu. Vì thế, bệnh nhân thường kèm theo tình trạng mỡ máu tăng. Mỡ máu xấu tích lũy tạo mảng bám trên thành mạch, gây xơ vữa mạch máu, tạo thành khối máu, cao huyết áp, bệnh động mạch vành ở người tiểu đường,…Đây gọi là biến chứng mạch máu lớn, là nguyên nhân gây tử vong cho khoảng 70% bệnh nhân tiểu đường. Vì vậy, cùng với việc uống thuốc tiểu đường, người bệnh cần được điều trị các bệnh kèm theo.
Sai lầm 5: Dừng uống thuốc khi thấy đường huyết ở mức tốt
Ngày càng nhiều trường hợp bệnh nhân tiểu đường bị tăng đường huyết quá cao do bỏ thuốc điều trị. Bệnh nhân có tâm lý chủ quan nghĩ rằng đường huyết về chỉ số bình thường nghĩa là đã khỏi bệnh và không cần uống thuốc nữa nên tự ý ngưng uống thuốc. Một số trường hợp bỏ uống thuốc vì gặp các tác dụng phụ của thuốc như mẩn ngứa, rối loạn tiêu hóa,…
Đây là hành động hết sức sai lầm ở bệnh nhân. Dù người bệnh đã kiểm soát được mức đường huyết nhưng việc tự ý bỏ thuốc, ngưng uống thuốc là rất nguy hiểm. Đường huyết không được kiểm soát có thể tăng vọt lên bất cứ lúc nào, dẫn đến hôn mê, tăng nguy cơ các biến chứng. Bệnh nhân nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán tình trạng hiện tại, bác sĩ có thể giảm liều lượng thuốc thường dùng, thay đổi thuốc hoặc có những điều chỉnh khác trong chữa trị.
Tình trạng “Tăng đường huyết là gì? Tăng đường huyết sau ăn, mô hình chỉ số đường huyết”, cùng tìm hiểu TẠI ĐÂY
Sai lầm 6: Uống thuốc tiểu đường tùy tiện, không rõ nguồn gốc, chưa kiểm chứng
Tâm lý có bệnh vái tứ phương khiến nhiều người thường dùng những loại thuốc truyền miệng không rõ nguồn gốc xuất xứ. Nếu chữa được bệnh thì không sao, nhưng nếu có nguy hiểm đến tính mạng thì ai là người chịu trách nhiệm?
Lưu ý uống thuốc tiểu đường đúng cách
Tránh hạ đường huyết quá thấp
Những thuốc hạ đường huyết có tác dụng làm cơ thể sản xuất insulin nhiều hơn, đôi khi trong quá trình uống có thể gây hạ đường huyết, hạ thấp quá mức dẫn đến hôn mê sâu. Một trong những lưu ý uống thuốc tiểu đường đúng cách là không phối hợp 2 thuốc cùng nhóm vì chúng cùng một cơ chế tác dụng, nhưng cũng có thể phối hợp thuốc loại có tác dụng nhanh với loại tác dụng chậm.
Cần kiểm tra đường huyết trong máu trước khi uống thuốc để có biện pháp xử lý kịp thời nếu chỉ số này có dấu hiệu giảm xuống quá thấp.
Bệnh nhân có những biểu hiện hạ đường huyết như: cảm giác đói cồn cào, thèm ăn, da lạnh ẩm, vã mồ hôi, run tay chân,… Chỉ số đường huyết đo lúc này sẽ dưới 2,5 mmol/l.
Nguyên nhân dẫn đến hạ đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường có thể là dùng thuốc quá liều hoặc ăn uống thất thường. Khi xuất hiện dấu hiệu của hạ đường huyết, uống 250ml sữa hoặc ăn ngay một chiếc bánh quy, nếu bị hôn mê nên đưa đi cấp cứu ngay.
XEM NGAY: Các triệu chứng hạ đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường đang điều trị insulin
Uống thuốc đúng giờ, đúng liều lượng
Bệnh nhân nên lưu ý “uống thuốc đúng giờ, đúng liều lượng” để mang lại hiệu quả điều trị. Nếu uống thuốc không theo giờ cố định có thể gây tăng, hạ đường huyết bất thường, tăng nguy cơ xuất hiện các biến chứng. Thông thường, các loại thuốc chữa tiểu đường được khuyên dùng trước bữa ăn 30 phút với loại có tác dụng nhanh, tác dụng chậm nên sử dụng trước khi ăn 60 phút.
Uống quá xa bữa ăn có thể dẫn đến tụt đường huyết, nên đối với mỗi loại thuốc nên đọc kỹ hướng dẫn và nghe theo chỉ định của bác sĩ.
– Nhóm Sulfonylureas: Uống thuốc trước khi ăn 15 – 30 phút. Trong đó loại Diamicron MR chỉ uống 1 lần duy nhất vào buổi sáng.
– Nhóm Metformin: Nhóm thuốc này phải uống sau khi ăn để tránh tác dụng phụ của thuốc trên đường tiêu hóa.
– Nhóm Thiazolidinediones: Có thể uống trước hoặc sau khi ăn.
– Nhóm Acarbose: Uống thuốc vào đầu mỗi bữa ăn.
– Nhóm ức chế DPP-4: Có thể uống trước hoặc sau khi ăn.
– Nhóm thuốc ức chế đồng vận chuyển Glucose – Natri ở thận (Dapagliflozin: Forxiga, Empagliflozin: Jardiance): Uống vào buổi sáng trước khi ăn.
– Rối loạn tiêu hóa: Uống thuốc tiểu đường gây tác dụng khá phổ biến là người bệnh bị đầy bụng hoặc tiêu chảy. Để hạn chế các tác dụng không mong muốn này, bác sĩ có thể cho người bệnh sử dụng với liều lượng thấp hơn hoặc sử dụng sau khi ăn.
– Tác dụng phụ trên gan, thận: Thường gặp khi uống loại thuốc sulphonylurea hoặc chất ức chế DPP-4, dễ dàng phát hiện khi xét nghiệm máu.
– Giữ nước và có thể gây ảnh hưởng xấu đến những bệnh nhân suy tim: Do đó, những người bệnh bị suy giảm chức năng tim không được dùng loại thuốc như rosiglitazone và pioglitazone.
Do đặc điểm của việc điều trị tiểu đường là phải dùng thuốc kiểm soát trong thời gian dài, cần rất thận trọng lựa chọn loại thuốc điều chỉnh tốt nhất đường máu, tương thích với cơ thể, ít khả năng gặp các tác dụng phụ. Cần lưu ý uống thuốc tiểu đường đúng cách, loại bỏ những sai lầm khi điều trị bệnh tiểu đường bằng thuốc để đem lại hiệu quả điều trị, loại bỏ những trường hợp không mong muốn xảy ra khi uống thuốc sai cách.
